VÙNG ẢNH RÕ (Depth of field)

Khi chúng ta nhìn xung quanh- quyển sách cầm ở trên tay, cái ghế trong phòng hay bất cứ vật thể nào đều sắc nét. Chúng ta có được khả năng này do mắt người luôn tự động chỉnh tiêu cự (điều chỉnh thấu kính trong mắt) mỗi khi chúng ta “nhìn” làm ảnh của chủ đề luôn hiện lên võng mạc.

Tuy nhiên hình ảnh chúng ta thu được khi chụp không phải lúc nào cũng giống với hình ảnh chúng ta nhìn thấy. Để hiểu rõ điều này chúng ta cần hiểu về hệ thống canh nét của máy ảnh và khái niệm vùng ảnh rõ. Khi chụp ảnh bạn đã xác định chủ đề cần chụp (Chẳng hạn như anh chàng bán xăng), sau đó điều chỉnh lấy nét (canh nét), đây lại là yếu tố sống còn quyết định vùng nào trên hình ảnh sẽ sắc nét nhất- vùng này thường được gọi là mặt phẳng rõ nét (plane of critical focus), thực chất là điều chỉnh thấu kính trong ống kính để chủ đề hiện lên mặt film mà thôi.

Vật thể nào nằm trên mặt phẳng rõ nét sẽ có hình ảnh sắc nét nhất khi được chụp. Đối với máy ảnh canh nét tự động, mặt phẳng rõ nét này sẽ di chuyển ra xa hoặc vào gần mỗi khi hướng máy ảnh vào chủ thể ở xa hoặc ở gần hơn.

Về mặt lý thuyết chỉ có các vật, chủ thể nằm trên mặt phẳng rõ nét là có hình ảnh rõ nét nhất bởi được hội tụ chính xác trên mặt phẳng tiêu cự, nhưng trên thực tế sẽ dễ dàng nhận thấy có một khoảng không gian nhất định vẫn có hình ảnh rõ nét ở mức chấp nhận được, vùng này được gọi là vùng ảnh rõ (depth of field). Chủ thể nằm trong vùng ảnh rõ luôn có hình ảnh sắc nét tuy nhiên nếu càng ở xa mặt phẳng rõ nét thì mức độ sắc nét càng giảm.

Như vậy khái niệm vùng ảnh rỏ là gì : Được hiểu là một vùng quanh điểm lấy nét, tại nơi này, điểm được thể hiện bằng những chấm có kích thước nhỏ nhất, và nó sẽ nở dần ra thành những vòng mờ, lớn dần từ ngưỡng 1/3 phía trước, và 2/3 phía sau, và càng xa dần thì vòng mờ càng nở lớn. Có ba yếu tố liên quan đến vùng ảnh rõ :

+Tiêu cự (Focal length): Tiêu cự càng ngắn thì vùng ảnh rõ càng rộng, tiêu cự càng dài thì vùng ảnh rõ càng hẹp.

+Khẩu độ (Aperture): Khẩu độ càng mở lớn (trị số nhỏ) thì vùng ảnh rõ càng mỏng, khẩu độ càng đóng nhỏ, thì vùng ảnh rõ càng rộng (nét sâu).

+Điểm lấy nét: Điểm lấy nét càng gần thì vùng ảnh rõ càng hẹp (khi chụp cận), điểm lấy nét càng xa thì vùng ảnh rõ càng rộng (khi chụp ảnh phong cảnh).

Vậy vùng ảnh rỏ là : khoảng không gian ảnh rõ nét trước ống kính ngắn – dài – cạn – sâu – mỏng – dầy do Khẩu độ  đóng mở lớn – nhỏ ; Tiêu cự  dài – ngắn ; điểm ngắm rõ : gần – xa quyết định.

Bạn hãy xem minh họa sau: